Przepisy dotyczące wolontariatu znajdują się na końcu ustawy o pożytku publicznym, w dziale III (art. 42-50). Ustawa została uchwalona w 2003 roku.

Zdecydowana większość organizacji nie byłaby w stanie normalnie funkcjonować bez wsparcia wolontariuszy.

Kto może korzystać ze świadczeń wolontariuszy:

• Organizacje pozarządowe (stowarzyszenia i fundacje)
• Osoby prawne i jednostki organizacyjne Kościoła katolickiego i innych kościołów lub związków wyznaniowych
• Stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego
• Jednostki organizacyjne podległe organom administracji publicznej lub nadzorowane przez te organy, takie jak domy kultury i teatry
• Spółdzielnie socjalne
• Administracja publiczna
• Spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz kluby sportowe będące spółkami (o ile nie działają w celu osiągnięcia zysku, a cały dochód przeznaczają na realizację celów statutowych, bez podziału między członków, udziałowców, akcjonariuszy i pracowników).

Zgodnie z art. 42 ust. 1, wolontariusze mogą świadczyć usługi na rzecz organizacji pozarządowych i wymienionych podmiotów w zakresie ich działalności statutowej, szczególnie w obszarze działalności pożytku publicznego, z wyłączeniem prowadzenia działalności gospodarczej.

Organizacja ma obowiązek zawarcia porozumienia z wolontariuszem. Niekoniecznie musi to być forma pisemna, ale należy ustalić i omówić warunki współpracy, czas pracy oraz zakres prac do wykonania. Jeśli zamierzamy korzystać z pomocy wolontariusza przez dłuższy okres niż 30 dni, wymagana jest forma pisemna lub na żądanie wolontariusza.

Zalecamy skorzystanie z wzoru umowy. Ustawa nakłada szereg obowiązków na organizację korzystającą z wolontariusza. Podstawowym zobowiązaniem jest zawarcie porozumienia, a następnie ustawa wylicza obowiązki organizacji (art. 44 i 45), takie jak zapewnienie bezpieczeństwa i higieny pracy, pokrycie kosztów podróży służbowych i diet. W zależności od przypisanych zadań, może być również konieczne wykupienie ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW) dla wolontariusza.

Wolontariusz może również okazać się wartościowym pracownikiem. Często wolontariat stanowi drogę do zatrudnienia. Organizacja ma wówczas do dyspozycji osobę zaangażowaną, kompetentną i sprawdzoną. Kiedy pojawia się potrzeba zatrudnienia pracownika do realizacji konkretnego projektu, taka osoba jest bezcenna.